Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Lý thuyết pha màu

Để giúp ích cho các mô hình gia trong việc pha màu, đặc biệt là những màu các hãng không sản xuất, nhà em xin phép post loạt bài về lý thuyết về màu sắc cũng như các phương pháp pha màu.


Trước hết, có thể nói ngắn gọn về bản chất của màu: màu sắc là tần số sóng phản xạ ánh sáng mà các vật xung quanh trước tác động của ánh sáng chiếu vào nó. Sóng này được thị giác của con người ghi nhận giúp chúng ta có thể phân biệt được màu sắc.

I. Màu quang phổ và Màu hữu cơ:
1. Màu quang phổ:

Như các bác nhìn thấy trên cầu vòng sau cơn mưa: chùm sáng 7 sắc lung linh trên bàu trời đó chính là hơi nước bị khúc xạ ánh sáng mà phân thành nhiều màu.

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Thế nhưng bản chất của dài màu ánh sáng này – sau đây em gọi là màu Quang Phổ - không phải là nhiều màu như thế. Nó được tạo bởi 3 màu cơ bản: R (red), G (green) và B (blue). Ba màu này hoà trộn vào nhau với tỷ lệ nhất định sẽ tạo ra các màu, kể cả màu đen và trắng, khi RGB đạt giá trị min, ta có màu đen và khi đạt max, ta có màu trắng.

Lý thuyết này được ứng dụng rất nhiều trong công nghệ truyền hình, sân khấu…v.v

Người ta gọi hệ màu này là RGB

Tuy nhiên chúng ta cũng chỉ bàn sơ qua về hệ màu này vì nó ít liên quan đến dân chơi mô hình, he he.

2. Màu hữu cơ:

Con người muốn thể hiện màu sắc mà không cần ánh sáng, họ tìm đến những vật liệu ngoài thiên nhiên, các loại khoáng chất để có được màu sắc. Cái này các bác có thể thấy qua những bức tranh vẽ cổ xưa, hoặc ngay như tranh Đông Hồ nổi tiếng màu sắc cũng lấy từ những vật liệu thiên nhiên gần gũi.

Vậy màu hữu cơ được phân chia ra như thế nào ?

Màu hữu cơ cũng được phân chia ra thành 3 màu cơ bản như sau:




Đỏ cánh sen: (Magrita), Vàng: (Yellow) và Xanh cô-ban:(Cyan)




Người ta gọi hệ màu này là CMY

Về lý thuyết thì 3 màu này có thể pha thành tất cả các màu, ví dụ: màu cờ Tổ quốc

Đỏ cánh sen: + Vàng: = Đỏ cờ




hoặc để pha màu xanh lá cây, ta dùng:

Xanh cô-ban: + Vàng: = Xanh lá cây




Với cách hoà trộn như vậy, ta có 1 bảng hoà màu cơ bản như sau:

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Như vậy phần đầu này em xin chỉ nói tổng quan về bản chất của màu sắc, ở các bài sau em sẽ dần dần nói chi tiết hơn.

Xin đón xem bài sau, nói về 1 thứ rất quan trọng: đó là sắc độ của màu sắc.

II. Sắc độ của màu:

Như đã trình bày ở trên, màu sắc chính là sóng phản xạ từ vật thể đối với ánh sáng, được mắt người ghi nhận lại. Vậy nếu trong trường hợp ánh sáng yếu đi, hoặc mạnh lên thì màu sắc đó sẽ ra sao ?
Ồ, chắc chắn là ta ta sẽ thấy chúng tối màu đi hoặc sáng màu lên rồi.

Nếu tối đi tuyệt đối ? nó sẽ trở thành màu đen

Nếu sáng lên hết cỡ ? nó sẽ trở thành màu trắng.

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Nhưng đó là nói về cường độ ánh sáng chiếu lên vật thể đó, còn khi ta muốn thế hiện ánh sáng đó với 3 màu cơ bản kia thì sao ?

Và thế là đen và trắng được nghĩ đến. Đây là hình thể hiện các độ đậm nhạt của đen và trắng người ta gọi là thang xám

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Nói vậy thì màu đen và màu trắng không phải là màu sao ?

Tất nhiên chúng là màu, có điều vật thể mang màu đen hấp thụ hoàn toàn ánh sáng chiếu vào nó, còn màu trắng thì nguợc lại, chúng phản xạ hoàn toàn.

Thế là đen và trắng được tận dụng để thể hiện các sắc độ của 3 màu cơ bản bằng cách pha chúng với các màu cơ bản hoặc với các màu đã được hoà trộn từ các màu cơ bản (trong bảng màu hình tròn ở phần đầu).

Chúng ta thử pha nhé ? Dưới đây là bảng màu hình tròn cơ bản ở phần đầu, nhưng có pha thêm 2 sắc độ (bằng cách thêm đen và trắng) trắng 50% (vòng ngoài) và đen 30% (vòng trong)

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu 

Nói thêm 1 chút về các ký hiệu màu (mà chúng ta sẽ sử dụng nhiều đến trong các bài sau):
3 màu cơ bản đã được ký hiệu là CMY, còn màu trắng được ký hiệu là W (white), màu đen được ký hiệu là K (key, mấu chốt, tạo độ đậm, mặc khác Black thì chữ B đã được sử dụng để đánh dấu màu Blue trong hệ màu RGB rồi, cho nên ta lấy chữ cuối là K để thay thế)

Nói đến đây có người không tin rằng chỉ với những màu cơ bản thế mà có thể pha ra tất cả các màu. Này này, điều này là chính xác và đã được áp dụng từ rất lâu đấy. Ví dụ nhé: trong in ấn sách báo tạp chí, người ta đã sử dụng hệ màuCMYK từ lâu, (không có màu trắng nhé, vì màu trắng là màu của giấy rồi),
Những bức ảnh sống động được in ấn ra đều từ sự pha trộn của các màu cơ bản trên. Trừ cái màn hình đáng ghét trước mặt các bác là dùng hệ màu RGB thôi.

Dưới đây là 1 ví dụ "hùng hồn" của việc pha trộn màu CMYK:
Hình gốc đây, ta cắt cúp 1 góc để xem nó được hoà trộn như thế nào

Kết luận lại, là với 5 màu cơ bản: C-M-Y-K-W, cho phép chúng ta có thể hoà trộn chúng lại với nhau để có thể pha ra tất cả các màu.
Tất nhiên ở thực tế phải còn thêm 1 số chất liệu khác nữa để thể hiện màu sắc - ví dụ như màu nhũ bạc, nhũ đồng hay nhũ vàng - mà các bác làm mô hình máy bay hay xài, nhưng cơ bản hầu hết các màu sơn của các hãng mô hình pha chế ra đều dùng phương pháp này.

Nếu pha nhiều và có kinh nghiệm, ta có thể pha ra những màu sơn giống hệt như mẫu, trong khi tủ sơn của chúng ta có khi chỉ cần 5 màu mà thôi.

Kết thúc phần cơ bản. Phần sau chúng ta sẽ thử sắn tay áo pha 1 số màu thử xem nhé. Phần này em sẽ chụp ảnh các bước pha màu để các bác có cái nhìn thực tế.

LÝ THUYẾT PHA MÀU

Em xin hầu các bác phần tiếp theo của loạt bài này.


Như trên đã trình bày, tất cả các màu đều có thể tạo thành từ 5 màu cơ bản C-M-Y-K-W. Nhưng vấn đề là chúng ta sẽ pha màu theo nguyên tắc nào đơn giản nhất ? hay là chúng ta sẽ đọc mà mù mịt không hiểu với 5 màu cơ bản đó sẽ trộn theo kiểu gì, đến bao giờ mới được màu ta ưng ý.


Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu về cách thức tạo ra 1 màu.

III. Phương pháp phối trộn màu sắc:

Trước hết, để có thể phối trộn màu sắc, người pha màu phải nắm được vài cách pha trộn những màu sắc đơn giản nhất.

Ví dụ: - màu đỏ cờ (quốc kỳ của chúng ta) được tạo bởi màu đỏ M và màu vàng Y

- màu xanh lá cây được tạo bởi màu xanh C và màu vàng Y, nên các cụ ngày xưa mới có câu: "thanh xuất ư lam" (màu xanh được tạo ra bởi màu lam nhưng lại đẹp hơn màu lam).


Để nhìn rõ hơn, các bác nên xem lại kỹ bảng này:

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Để chuẩn hoá tỷ lệ trong pha trộn màu sắc, người ta phân các sắc độ của màu theo hình dưới đây:

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

theo đó, tỷ lệ pha trộn được đánh số từ 0 đến 100, tức là tỷ lệ tương quan với những màu khác trong hỗn hợp pha trộn.

Hình dưới đây là minh hoạ tỷ lệ pha trộn 1 số màu :

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Vậy việc pha màu chúng ta đã thấy đơn giản hơn nhiều rồi, tuy nhiên vẫn còn chưa dễ dàng với nhiều người. Sau đây chúng ta cùng đi vào ví dụ cụ thể:

1. Ví dụ 1: pha màu German Yellow

ở đây hình các ô màu to hay nhỏ thể hiện 1 cách tương đối tỷ lệ phối trộn.

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Nguyên tắc pha theo màu có sẵn là phải xác định màu đó gần với màu gì trong vòng tròn màu cơ bản.

Ở đây màu German Yellow nhìn rất gần với màu cam. Vậy chúng ta bắt đầu bằng cách pha màu cam trước.




Bước 1: pha màu cam (hơi ngả về vàng) bằng cách lấy màu vàng và pha với 1 tỷ lệ nhỏ hơn màu đỏ cánh sen.

Bước 2,3,4: thêm những màu xanh, đen, trắng để tăng giảm độ đậm nhạt đến khi nào ta có được màu ưng ý.

2. Ví dụ 2: pha màu Russian Green

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Tương tự, ta thấy rằng màu này gần với màu xanh lá cây cơ bản.

Bước 1: Tạo ra màu xanh lá cây cơ bản (làm cho hoành tráng chứ ngoài kia nó bán sẵn, he he)

Bước 2: thêm màu đỏ để làm trầm màu xuống và màu có ánh nâu.

Bước 3: thêm chút đen vào làm màu tối đi đến độ giống như màu mẫu.

IV. Kết luận:

Bản chất của màu và công thức chung là vậy nhưng để đạt hiệu quả tối ưu phụ thuộc vào cảm nhận màu sắc của từng người cũng như kinh nghiệm pha màu nhiều lần. Tuy nhiên, những màu đơn giản thì sau khi đọc những dòng trên, em tin rằng các bác phối trộn màu sắc sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.

Bởi vì khi hiểu được bản chất của 1 thứ, người ta sẽ tự sáng tạo ra những cách thức cho riêng mình. Cho nên, em chỉ chú trọng nói về bản chất, còn những phần minh hoạ, nghĩ đi nghĩ lại, post nhiều cũng không giúp được các bác nhiều hơn.


Chỉ hy vọng nếu không có ích lắm, cũng đủ mua vui cho các bác hết nửa bao thuốc và 1 tách trà.

Nguồn: Mohinhvn.org/forum

MÀU CƠ BẢN

1. Pha màu cơ bản

Có 3 màu chính: đỏ, xanh dương, vàng. Từ ba màu này, tùy theo tỉ lệ pha trộn có thể tạo ra được tất cả các màu còn lại trong bảng màu.

Có 2 nhóm màu:


- Màu dương: RGB red green blue – đỏ, xanh dương, xanh da trời. Pha 3 màu này với nhau sẽ được màu trắng.


- Màu âm: CMYK – cyan magenta yellow black – xanh da trời, đỏ cánh sen, vàng, đen. Pha 4 màu này lại với nhau sẽ có màu đen.

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

Đen và trắng là màu vô sắc vì chỉ làm màu sắc đậm nhạt tự thân chứ không làm biến đổi tính chất của màu nên không có tính hoà sắc.


Có 3 nguyên tắc pha màu chính:

- Vàng + đỏ= cam

- Xanh dương + vàng= lục

- Xanh dương + đỏ= nâu (tím)

Tùy theo tỉ lệ giữa các màu trên, cộng với việc điều chỉnh đậm nhạt tự thân -> tạo ra các màu khác.


Cần luyện pha Đen Trắng trước để luyện mắt nhìn đậm nhạt và tập phân bổ đậm nhạt trong bố cục. Thực hành dùng bài Đen Trắng làm chuẩn và lắp màu theo sắc độ của đen trắn


Một số màu hay pha:
Xanh lá = 1 phần xanh dương (bluesky) + 5 phần vàng
Cam = 1 phần đỏ cờ + 5 phần vàng
Rêu = 5 phần xanh dương + 25 phần vàng + 1 phần đỏ
Đỏ đô = 10 phần đỏ cờ + 1 phần xanh bluesky
Tím nho = 5 phần đỏ cờ + 1 phần xanh bluesky
Nâu chocolate = 5 phần đỏ + 3 phần xanh bluesky

2. Bảng màu và cách phối màu:

Nguyên lý màu sắc & Cách phối màu

- Phối màu tương tự (analogous scheme): Dùng ba màu liền nhau trên vòng tròn màu và phối hợp thêm độ sáng tối.


- Phối màu chỏi (clash scheme): dùng các màu bên phải hoặc bên trái của màu bổ xung trên vòng tròn màu. Vd: màu bổ sung của màu đỏ là màu xanh lá. Như vậy, màu chỏi là màu xanh dương, nằm bên trái màu bổ sung.


- Phối màu đơn sắc (monochromatic scheme): dùng một màu chính kết hợp với những màu có sắc thái tương tự hoặc có độ bóng.


- Phối màu trung tính (neutral scheme): Dùng một màu chính rồi phối với màu sáng hơn hoặc sậm đen.


- Phối màu căn bản (Primary scheme): Dùng ba màu chính căn bản: đỏ – vàng – xanh


- Phối màu bổ sung cấp thứ hai (secondary scheme): Dùng một màu chính rồi phối với hai màu bổ sung cấp thứ hai. Ví dụ: xanh lá cây nhạt – tím – cam.


- Phối màu bổ sung cấp thứ ba (Tertiary scheme): Dùng một màu chính rồi phối với hai màu bổ sung cấp thứ ba. Vd: đỏ cam – xanh tím – và vàng xanh. Hoặc lục lam – vàng cam – đỏ tím … tất cả các màu đó cách đều nhau trên vòng tròn màu.

[Tư Liệu] Nghệ Thuật Phối Màu
Tác Giả: Nguyễn Hạnh
Biên Tập: ThichNuDiuHien (ddth.com)

Màu sắc luôn tác động đến cuộc sống của chúng ta.
Màu sắc là hiện tượng vật lý mà mắt chúng ta thấy được.
Màu sắc có ngôn ngữ riêng của nó mà chúng ta phải tự cảm nhận.
Màu sắc có sức mạnh làm tâm hồn chúng ta rung động.
Người ta có thể dùng nghệ thuật phối màu để nói lên ý tưởng của mình mà không cần đến lời nói hay câu văn.
Màu sắc ngoài cái đẹp trời cho còn có một chiều sâu kín đáo, chính cái điều kỳ diệu ấy làm rung động lòng người. Tất nhiên không phải lúc nào màu sắc cũng đẹp, không phải lúc nào màu sắc cũng hài hoà.
Vì vậy nghệ thuật phối màu sẽ bù đắp những khuyết điểm đó.

Phần I: Tóm tắt những khái niệm

1/ Màu dương tính:

Màu được tạo ra từ một nguồn sáng. Ví dụ: khi những màu cơ bản: Đỏ; Xanh lá cây và Xanh da trời phối hợp với nhau sẽ tạo ra màu trắng.

2/ Màu âm tính:

Là màu được xác định bởi sự hấp thu ánh sáng. Ví dụ: khi màu Xanh lục, Đỏ cánh sen và Vàng được phối hợp chúng sẽ tạo ra màu nâu đen.
Nếu bạn phối những màu dương tính cơ bản bạn sẽ được những màu âm tính cơ bản và ngược lại.
Hiểu được mối quan hệ đối nghịch này trong màu sắc rất cần thiết khi phải xác định và chỉnh sửa những trục trặc về màu sắc.

Ví dụ:
Nếu một hình ảnh quá xanh, bạn có 2 cách để tiếp cận vấn đề: Hoặc tăng thêm màu vàng vốn là màu đối nghịch với xanh da trời nhằm làm trung hoà màu xanh da trời. Hoặc giảm bớt màu xanh da trời trong hình ảnh. Cả 2 cách đều đi đến cùng một kết quả là giảm bớt được màu xanh.

3/ Vòng tròn màu căn bản (the color wheel)

Vòng tròn màu căn bản có 12 cung chia đều theo hình nan quạt trên diện tích hình tròn, mỗi cung có 8 cấp độ màu đi dần vào tâm vòng tròn từ đậm đến nhạt. 12 cung x 8 cấp độ sẽ tạo ra 106 màu căn bản và được đánh số từ 1 đến 106 đó cũng là kí hiệu khi ta chọn màu . Ví dụ: Số 1 là màu đỏ sậm nhất (C:0 – M:100 – Y:100 – K:45) số 36 là màu vàng tươi (C:0 – M:0 – Y:100 – K:0) số 84 (C:80 – M:100 – Y:0 – K:0) là màu tím rượu nếp than (híc nghe mà…thèm) số 68 (C:100 – M:60 – Y:0 – K:0) là màu xanh nước biển…

Vòng tròn màu căn bản được tạo ra từ 3 màu: Đỏ - Vàng - Lục lam. Từ ba màu này, màu sắc được pha lẫn hai màu với nhau ( ví dụ: Đỏ + Vàng = Da cam) rồi ba màu trộn lại với nhau, cứ thế ta sẽ có hơn 3.400 màu thông dụng nhất trong thiết kế đồ hoạ và nếu cứ pha , pha và pha trộn mãi bạn sẽ có hàng ty tỷ sắc màu cho…riêng bạn.

4/ Cách dùng màu:

• Cấp thứ nhất (Primary)
Dùng 3 màu: Đỏ - Vàng - Lục lam để phối ra các sắc độ màu khác nhau.

• Cấp thứ hai (Secondary)
Nếu lấy màu đỏ chồng lên màu vàng sẽ được màu da cam, lấy màu đỏ chồng lên lục lam sẽ có màu tím, lấy màu vàng chồng lên màu lục lam sẽ được màu xanh lá cây…
Cách lấy 2 màu chồng lên nhau để tạo ra màu khác như trên được gọi là màu chồng đơn.

• Cấp thứ ba (Tertiary)
Từ 3 màu căn bản: Đỏ - Vàng - Lục lam chúng ta đã phối ra màu da cam – xanh lá – tím. Nếu chồng các màu ở cấp Primary và Secondary, ta sẽ được các màu ở cấp Tertiary là: Đỏ cam – Vàng cam – Vàng xanh – Xanh lơ – Xanh tím và Đỏ tím.

5/ Cái này giờ mới biết:

Không có “cái gọi là” màu đen, màu xám hay màu trắng vì màu trắng chỉ là sắc độ giảm tối đa của một trong 12 màu trên vòng tròn màu, màu xám và đen chính là sắc độ tăng tối đa của những màu trên (quá xá là đúng)

6/ Trình tự phối màu:

• Bước 1: 

Xác định rõ hiệu ứng màu sắc bạn muốn đạt được.(Hiệu ứng màu sẽ nói ở các phần sau của bài này)
• Bước 2: 

Chọn 1 màu chính đặc trưng cho chủ đề muốn thể hiện.
• Bước 3: 

Chọn 1 màu hỗ trợ cho màu chính. Để có thể tìm được màu hỗ trợ một cách nhanh chóng, bạn dùng 2 màu đối diện nhau trong vòng tròn màu căn bản.
Ví dụ:
Màu đỏ được chọn là màu chính thì màu hỗ trợ cho nó là màu xanh lá cây. Tương tự như vậy ta có các cặp màu chính và màu hỗ trợ như sau:
Màu Gạch cua – Xanh ve chai.
Da cam – Xanh dương.
Nghệ - Chàm.
Vàng – Tím.
Vàng xanh - Đỏ tím…
Màu chính và màu hỗ trợ có tính năng làm tăng nét rực rỡ, linh động và giúp nhau nổi bật lên.
Ví dụ:
Nếu ta đặt cánh hoa vàng trên phông nền tím, hoa vàng sẽ rực rỡ hơn nhờ màu tím làm nền đệm. Nhưng nếu cũng với cách thức ấy, dùng nền màu trắng hay xanh lá thì cánh hoa vàng không nổi bật được.
Nếu đặt mảng màu đỏ tươi cạnh màu xanh lá cây thì cũng có hiệu ứng tương tự.

• Bước 4: 

Từ màu chính và màu phối hợp chọn ra màu thứ ba hài hoà với 2 màu trước.Phần II: 07 SẮC CẦU VỒNG

Sắc độ hay tính chất của màu sắc gợi lên ít nhiều xúc động cho người xem. Người ta dùng nhiều từ khác nhau để mô tả đặc tính của màu sắc đơn và so sánh khi chúng phối hợp với nhau.

Tuy nhiên độ sáng và tối lại là điều cơ bản của việc tạo ra sắc độ. Nếu không có ánh sáng thì sẽ chẳng có màu sắc. Tất nhiên, ở trong bóng tối tất cả chỉ là màu đen. Ánh sáng mặt trời là chùm tia sáng có bước sóng khác nhau. Nếu ánh sáng mặt trời chiếu qua lăng kính thì sẽ tạo ra một dải màu. Trong thiên nhiên điều này được thể hiện qua cầu vồng 7 sắc.

Khi ánh sáng chiếu qua 1 vật, bề mặt của nó sẽ nhận bức xạ của bước sóng ánh sáng này và phản chiếu lại bức xạ của ánh sáng khác. Nếu mức hấp thụ bức xạ của các bước sóng đều nhau và mỗi thứ một chút thì chúng ta sẽ thấy vật ấy màu trắng. Ngược lại, nếu nó hấp thu toàn bộ bức xạ thì chúng ta sẽ thấy vật ấy màu đen.

Vậy màu sắc thấy được trên một sự vật là sự tổng hợp bức xạ ánh sáng mà bề mặt của nó phản chiếu.

Cùng một vật thể, nếu chụp hình ở dưới ánh sáng tự nhiên sẽ có sắc màu khác khi chụp dưới ánh sáng nhân tạo. Cũng vậy, khi soi một tờ in màu dưới ánh sáng tự nhiên thì màu sắc của hình ảnh sẽ khác khi soi tờ in dưới ánh sáng nhân tạo.

Màu sắc được phân thành 8 loại:
- Màu nóng (Hot)
- Màu lạnh (Cold)
- Màu ấm (Warm)
- Màu mát (Cool)
- Màu sáng (Light)
- Màu sậm (dark)
- Màu nhạt (Pale)
- Màu tươi (Bright)

Như đã nói ở phần đầu do không có hình minh hoạ giống như trong sách, nên các hình ảnh TNDH minh hoạ dưới đây có thể sẽ không phản ánh chính xác nội dung của từng màu. Một số màu chưa tìm được hình, mong các bạn xem nội dung và tìm kiếm giúp.

MÀU NÓNG

Màu nóng là màu đỏ bão hoà trên vòng tròn màu, đó là màu đỏ cờ được pha bởi màu magenta và yellow.
Màu nóng tự nó phản chiếu và lôi cuốn sự chú ý. Vì vậy màu đỏ thường dùng trong thiết kế khi muốn gây sự chú ý.
Màu nóng có ảnh hưởng mạnh mẽ, làm tác động đến không gian chung quanh nó.

MÀU LẠNH

Màu lạnh là mầu thuần xanh biển. Nó toả sáng và tươi sáng hẳn lên.
Màu lạnh làm chúng ta thấy mát như đang gần một tảng đá hay trên tuyết.
Màu lạnh làm người xem có cảm giác mát mẻ, nhẹ nhàng.
Màu lạnh có tính đối lập với màu nóng.
Khi chuyển dần từ màu nóng sang màu lạnh, chúng ta có cảm giác như đang đứng bên lò lửa được chuyển sang cạnh một tảng băng, thật dễ chịu (?!)

MÀU ẤM

Trong màu ấm luôn có sự hiện diện của màu đỏ.
Màu ấm được tạo ra do sự phối hợp giữa màu đỏ và màu vàng.
Tùy theo mức độ pha giữa màu đỏ và màu vàng mà chúng ta có những dạng màu ấm khác nhau.
Ví dụ: màu đỏ cam; màu cam; màu vàng cam …
Màu ấm như thân thiện, đón chào người xem.
Nhìn màu ấm giống như chúng ta đang ngắm cảnh đẹp của mặt trời bình minh hoặc hoàng hôn.

MÀU MÁT

Màu mát được tạo ra trên nền màu xanh.
Nó không giống như màu lạnh bởi vì được phối với màu vàng.
Một số dạng màu mát như : vàng xanh; xanh lá cây; lục lam…
Dạng màu xanh ngọc và xanh lá cây luôn có trong tự nhiên.
Màu mát làm chúng ta thấy nhẹ nhàng như đang trong mùa đâm chồi nẩy lộc của mùa xuân.
Màu mát luôn nhẹ nhàng, tươi mát và sâu lắng.
Màu mát giống như một thác nước làm dịu mắt người xem.

MÀU SÁNG

Màu sáng là màu của thủy tinh, của cây tùng lam.
Màu sáng có tính nhẹ nhàng trong sáng.
Màu sáng được tạo ra từ màu đỏ pha với lục lam đi kèm với vàng nhạt.
Tuy nhiên sắc thái màu phải trong. Khi độ trong của màu tăng thì mức độ thay đổi sắc độ màu giảm.
Màu sáng làm chúng ta thấy tâm hồn trở nên thoải mái, thư thái và buông lỏng.
Màu sáng giống như màn cửa sổ hé ra để ánh nắng ban mai lùa vào phòng.

MÀU SẬM

Màu sậm là màu chứa màu đen trong khi phối màu.
Màu sậm làm khoảng không gian như thu nhỏ lại và làm vật thể như nhỏ hơn.
Màu sậm làm tăng tính nghiêm trang, đứng đắn.
Thật vậy màu sậm ẩn khuất như khung cảnh của mùa thu và mùa đông ảm đạm.
Phối hợp giữa màu sáng và màu sậm sẽ gây nên một ấn tượng sâu sắc, mạnh mẽ. Nó tiêu biểu cho sự đối lập của tự nhiên, sự tương phản nhưng cần thiết giữa ngày và đêm.

MÀU NHẠT

Màu nhạt là màu tùng lam thật nhẹ.
Sắc màu nhợt nhạt, nó chứa ít nhất 65% màu trắng.
Màu nhạt tạo nên vẻ mềm mại, lãng mạn và lơ đãng.
Màu nhạt thường dùng như màu ngà, tùng lam sáng và hồng tối nhạt.
Màu nhạt tạo cho người xem một cảm giác như ngắm đám mây nhẹ trôi hoặc như nắng nhẹ ban mai hoặc êm đềm như một sáng mờ sương.
Vì màu nhạt là màu trang nhã nên thường được dùng trong trang trí nội thất.

MÀU TƯƠI

Màu tươi là tổng hợp tinh khiết của màu sắc.
Sự tươi thắm của màu sắc được tạo ra bằng cách bỏ qua thang xám và đen.
Trong màu tươi chứa các sắc màu xanh; đỏ; vàng và cam.
Màu tươi chói lọi và sặc sỡ, nó gây nên sự chú ý.
Một chiếc xe màu vàng tươi, một chùm bong bóng rực rỡ hoặc cái mũi tươi thắm của chú hề … là những sắc màu không bao giờ bị quên lãng.
Màu sắc tươi tạo ra nét phấn khởi, vui tươi luôn được ngành thời trang và quảng cáo chú ý.Phần III 

A.NGUYÊN TẮC PHỐI MÀU

Màu sắc không đứng riêng lẻ một mình. Thật vậy, hiệu ứng của một màu phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Mức độ phản chiếu ánh sáng của nó.
- Màu sắc môi trường chung quanh.

Có 10 nguyên tắc phối màu cơ bản như sau:

1/ Phối màu không sắc (Achromatic)
Nguyên tắc này chỉ dùng màu đen, trắng và xám.

2/ Phối màu tương tự (Analogous)
Dùng 3 màu liền nhau trên vòng tròn màu và phối hợp thêm độ sáng tối.

3/ Phối màu chỏi (Clash)
Nguyên tắc này thường dùng các màu bên phải hoặc bên trái màu bổ sung trên vòng tròn màu.
Ví dụ:
Màu bổ sung của màu đỏ là xanh lá. Như vậy màu chỏi là màu xanh dương nằm bên trái màu bổ sung.

4/ Phối màu bổ sung (Complementary)
Dùng các màu đối diện nhau trên vòng tròn màu.
Ví dụ:
Vàng – Tím.
Xanh dương – Cam.

5/ Phối màu đơn sắc (Monochromatic)
Dùng một màu chính kết hợp với những màu có sắc thái tương tự hoặc có độ bóng.

6/ Phối màu trung tính (Neutral)
Dùng một màu chính rồi phối với màu sáng hơn hoặc sậm hơn.

7/ Phối màu bổ sung từng phần (Split Complementary)
Dùng một màu chính và hai màu ở hai bên màu bổ sung.

8/ Phối màu căn bản (Primary)
Dùng ba màu chính căn bản Đỏ - Vàng – Xanh.

9/ Phối màu bổ sung cấp thứ hai (Secondary)
Dùng một màu chính rồi phối với hai màu bổ sung cấp thứ hai.
Ví dụ:
Xanh lá cây nhạt – Tím – Cam.

10/ Phối màu bổ sung cấp thứ ba (Tertiary)
Dùng một màu chính rồi phối với hai màu bổ sung cấp thứ ba.
Ví dụ:
Đỏ cam – Xanh tím và Vàng xanh.
Lục lam – Vàng cam - Đỏ tím.



B. MÀU SẮC TRONG PHONG THỦY

Phong thuỷ là phương pháp, là nghệ thuật thiết kế và định vị theo tự nhiên của vũ trụ.
Một đời sống an lành phải đạt được sự cân bằng và hài hoà giữa âm và dương.
Một mẫu thiết kế, một bức tranh hoàn mỹ phải áp dụng luật cân bằng âm dương.
Vì vậy màu sắc cũng được phân loại thành màu Âm và màu Dương và nó cũng được vận dụng trong thuyết ngũ hành.
Các màu nóng như Đỏ - Cam – Vàng là màu Dương ( Trong vòng tròn màu cơ bản nó là các màu từ 01 đến 48)
Các màu lạnh như Xanh dương – Xanh lá cây là màu Âm ( Từ các màu 49 đến 96)

Trong bài I các bạn đã biết về 12 mức độ tương phản của màu sắc thế nhưng bạn sẽ khó trả lời vì sao chúng lại tương phản, đối chọi nhau một cách gay gắt ? Thuyết ngũ hành có thể giải thích được tất cả:

Kim = tượng trưng cho màu trắng.
Mộc = Xanh lục.
Thuỷ = Đen.
Hoả = Đỏ.
Thổ = Vàng.

Bất cứ hành nào trong ngũ hành cũng đều tương quan với các hành khác theo quan hệ tương sinh hay tương khắc.

Các hành tương sinh và có thể phối hợp với nhau là:
Thủy và Mộc = Đen và Xanh lục.
Mộc và Hoả = Xanh lục và Đỏ.
Hoả và Thổ = Đỏ và Vàng.
Thổ và Kim = Vàng và Trắng.
Kim và Thủy = Trắng và Đen.

Các hành tương khắc và không thể phối hợp là:
Thổ và Thuỷ = Vàng và Đen.
Thủy và Hoả = Đen và Đỏ.
Hoả và Kim = Đỏ và Trắng.
Kim và Mộc = Trắng và Xanh lục.
Mộc và Thổ = Xanh lục và Vàng.

Tương tự như vậy khi phối màu từ 02 màu trở lên người ta cũng áp dụng các nguyên tắc tương sinh và tương khắc.
Ví dụ:
Phối hợp ba hành để có sự tương sinh là:
• Kim - Thuỷ - Mộc = Trắng – Đen – Xanh lục.
• Mộc - Hoả - Thổ = Xanh lục - Đỏ - Vàng.
• Thổ - Kim - Thủy = Vàng - Trắng – Đen …




Phối màu tạo hiệu ứng

Màu sắc quả là 01 thế giới đa dạng, bạn có thể tạo ra rất dễ dàng hàng tỷ sắc màu nhưng tựu trung sự phối hợp để tạo ra hiệu ứng (có thể) cũng chỉ gói gọn trong 24 khái niệm phối màu cơ bản dưới đây:

1/ Khoẻ mạnh POWERFUL

Muốn phối màu tạo ra hiệu ứng khoẻ mạnh, sôi động thì phải kết hợp với màu đỏ.
Chủ đề chính của một bức tranh, một tấm hình kết hợp với màu đỏ sẽ luôn gây sự chú ý.
Màu có hiệu ứng khoẻ mạnh tạo ngay cho người xem tình cảm yêu hoặc ghét rõ rệt.
Vì vậy hiệu ứng khoẻ mạnh sẽ làm tăng tình cảm của chúng ta với chủ đề chính.
Trong lãnh vực quảng cáo, hiệu ứng khoẻ mạnh của màu sắc rất cần để chuyển tải những chủ đề chính đến

2/ Đầm ấm RICH

Muốn phối màu tạo ra hiệu ứng đầm ấm, dồi dào, tráng lệ thì phải luôn kết hợp với màu tối.
Chẳng hạn nét thâm trầm sâu lắng thể hiện qua màu đỏ huyết dụ là sự phối hợp giữa màu đen và màu đỏ.
Thêm màu xanh lá cây đậm và màu vàng sậm sẽ tạo ra sự dồi dào, sung túc.
Những nét sậm này lại tạo ra sự xa hoa, lộng lẫy…
Nếu dùng hiệu ứng này để thiết kế vải sợi thì sẽ cho ra những xấp tơ lụa có dáng vẻ quý phái và sang trọng.

3/ Lãng mạn ROMANTIC

Màu hồng tạo ra nét lãng mạn.
Màu hồng được tạo ra từ việc kết hợp màu trắng với màu đỏ.
Cũng như màu đỏ, màu hồng gây sự chú ý và tạo ra sự sôi nổi nhưng nhẹ nhàng và êm ái hơn.
Muốn tạo hiệu ứng lãng mạn thì kết hợp màu hồng với những màu tương đồng và dùng thêm độ sáng tối.
Dùng màu hồng để tạo ra thiệp chúc mừng thì thật tinh tế và trang nhã.
Cũng với hiệu ứng lãng mạn mà hoa hồng luôn tượng trưng cho tình yêu nồng thắm.

4/ Sinh động VITAL

Hiệu ứng sinh động và nhiệt thành được làm rõ nét trong thiết kế và đồ hoạ bằng cách dùng màu một cách bình thường nhưng phải biết tạo ra nét chấm phá.
Ví dụ như ở hình dưới đây: màu đen dùng làm nền cho bức ảnh, màu đỏ cam là trung tâm gây chú ý.
Thêm hiệu ứng ánh sáng sẽ làm màu đỏ cam lôi cuốn hơn

5/ Bụi đất EARTHLY

Hiệu ứng bụi đất thường dùng màu sậm.
Màu đỏ cam đậm hay gọi là màu đất có một nét “bụi”
Khi dùng với màu trắng nó tạo ra sự chói chang, rực rỡ.
Hiệu ứng màu bụi đất tạo ra một nét trầm lắng, vô tư làm người xem như được thư giãn.
Màu đất thường dùng trang trí nội thất để gợi lên trong chúng ta khung cảnh của những vùng hoang mạc hay cao nguyên đất đỏ nào đó.

6/Thân thiện FRIENDLY

Muốn phối màu tạo ra nét thân thiện, nhiệt tình chúng ta nên dùng màu cam.
Màu cam và những màu tương đồng của nó đều được tạo ra trên nền màu đỏ.
Vì thế, sắc cam thường dùng để tô điểm cho những món ăn nhanh trong nhà hàng.
Nó làm chúng ta có cảm giác món ăn ngon.
Màu cam còn dùng trong các dụng cụ cứu hộ như áo phao…vì màu cam của áo sẽ nổi bật trên nền biển xanh.

7/ Ôn Hoà SOFT

Màu sáng với độ tương phản cao thường phù hợp với việc phối ra màu sắc với hiệu ứng ôn hoà.
Màu hồng quả đào trong bảng màu tạo ra nét ôn hoà, trang nhã và ngọt ngào.
Chính vì vậy mà trong nhà hàng và các tiệm bán thời trang thường dùng màu sắc này.
Khi phối hợp với màu tím nhạt và màu xanh nó sẽ làm sáng dịu khung cảnh.
Dùng những màu sắc này để trang trí nhà cũng rất phù hợp.
Màu sắc ôn hoà sẽ tạo ra cảm giác ngọt ngào, êm ái

8/ Đón chào WELCOMING

Màu vàng cam hay màu hổ phách đều được tạo ra trên nền màu đỏ.
Chính vì vậy chúng gây sự chú ý như mời gọi và đón chào người xem.
Thật vậy, trong cuộc sống, màu của những đồ vật bằng vàng đã nói lên sự quyến rũ, mời gọi của nó.
Nếu kết hợp với màu sáng của pha lê sẽ tạo ra một nét đẹp tuyệt vời.
Màu vàng cam và màu tương đồng rất phù hợp với không khí lễ hội.
Trong các đám cưới Á đông không thể thiếu sắc màu này.

9/ Chuyển động MOVING

Những màu sắc sáng phối hợp với nhau sẽ tạo ra hiệu ứng chuyển động.
Tuy nhiên nên lấy màu vàng làm trung tâm, vì màu vàng như ánh sáng mặt trời, tạo ra hiệu ứng chuyển động cho hình ảnh.
Khi thêm màu trắng vào màu vàng, mức độ toả sáng càng tăng lên.
Nếu phối màu tương phản cao, màu vàng có thể kết hợp với màu tím.
Ngoài ra màu vàng và những màu tương đồng sẽ tạo ra hiệu ứng chuyển động cho khoảng không gian chung quanh.

10/ Thanh lịch ELEGANT

Để có hiệu ứng thanh lịch chỉ nên phối những màu nhẹ với nhau.
Chẳng hạn như màu vàng nhạt phối hợp với màu trắng cho ra màu vàng kem.
Trong thời trang, các chất liệu vải; tơ lụa; len; nhung dùng màu kem sẽ tạo được một ấn tượng thoải mái và thanh lịch.

11/ Theo mốt TRENDY

Cái gì là mốt của hôm nay có thể là bình thường ở ngày mai.
Muốn tạo ra hiệu ứng hợp thời trang nên dùng màu tạo ấn tượng trẻ trung.
Màu lục nhạt là một màu dễ gây ấn tượng trẻ trung và nổi bật.
Màu lục nhạt phối với những màu sáng tương đồng được dùng nhiều trong thời trang.
Ngoài ra để tô điểm có thể dùng kèm với màu đỏ cam nhạt và màu tím.

12/ Tươi mát FRESH

Hiệu ứng tươi mát, trong lành trong phối màu là sự cân bằng của màu xanh, vàng và xanh lá.
Màu xanh lá là một màu yếu nên có thể phối hợp với một phần của màu đỏ để tạo thêm sinh khí cho ảnh.
Tuy nhiên với những màu tương đồng của màu xanh luôn tạo ra ấn tượng tươi mát, trong lành.

13/ Truyền thống TRADITIONAL

Phối màu truyền thống mang một ý nghĩa lịch sử.
Màu xanh, màu đỏ tía, màu nâu vàng, màu xanh lá tạo ra ấn tượng cổ xưa.
Màu xanh lá cây đi kèm với màu sậm tối luôn tạo cho người xem một cảm giác bền vững.
Thật vậy, màu xanh lá phối với màu vàng đậm hoặc màu đỏ tía trong sắc tối sẽ tạo ấn tượng ấm áp và bền vững.
Trong trang trí, cách phối màu này thường dùng để lấp khoảng trống các văn phòng vì nó tạo được cảm giác cố định, lâu dài.

14/ Dễ chịu REFRESHING

Để tạo ra cảm giác dễ chịu thì luôn phải dùng màu lạnh khi phối màu.
Thông thường là màu lục lam, đôi lúc đi kèm với màu đỏ cam.
Màu lục lam luôn tạo ra cảm giác hưng phấn dễ chịu.
Nó thường được dùng trong quảng cáo du lịch, gợi lên cho người xem một cảm giác thư thái và nghỉ ngơi.
Màu lục lam sẽ rạng rỡ hơn nếu được kết hợp với màu trắng của bọt nước hoặc sóng biển.

15/ Nhiệt đới TROPICAL

Đó là màu ngọc bích, luôn tạo ra một cảm giác trẻ trung, nồng nhiệt.
Dãy màu từ lục lam sáng đến ngọc bích nếu phối với màu trắng sẽ cho ra màu hơi mát.
Màu đỏ cam ấm áp sẽ nổi bật giữa nền màu ngọc bích mát lạnh hoặc nếu cho màu vàng cam và màu tím đi chung với màu ngọc bích để tạo sự trang nhã và sang trọng.

16/ Cổ điển CLASSIC

Nét cổ điển tạo ra cảm giác mạnh mẽ và uy quyền.
Nét cổ điển được tạo ra từ màu vàng và những màu tương đồng nói lên quyền lực của vua chúa.
Màu xanh dương và màu xanh lam đậm như tăng thêm sức mạnh.
Để làm nổi bật hơn có thể điểm thêm nét chấm phá màu đỏ.
Thật ra cũng chẳng lạ gì, những màu tạo ra sự mạnh mẽ chính là ba màu cơ bản Vàng - Đỏ - Xanh.

17/ Tin cậy DEPENDABLE

Một trong những màu được dùng rộng rãi đó là màu xanh biển.
Màu xanh biển tạo ra một cảm giác tin cậy, mạnh mẽ.
Nếu nền xanh biển sậm được tô điểm bằng màu vàng thì sẽ có hiệu ứng mềm mại hơn.
Nếu muốn tạo ra một cảm giác mạnh mẽ và kiên quyết thì màu xanh thường được phối hợp với màu đỏ và màu vàng.

18/ Êm đềm CALM

Đứng trước một màu xanh của biển người ta thường thấy một cảm giác êm đềm và thanh thản.
Trong những môi trường làm việc căng thẳng nếu màu lục lam được dùng làm nền chính thì sẽ làm cho mọi người thấy công việc nhẹ nhàng hơn.
Màu xanh, đỏ , vàng ở dạng phớt nhạt có thể phối hợp với nhau trong cùng một môi trường để tạo thêm nét sinh động.

19/ Vương giả REGAL

Sự mạnh mẽ của màu xanh pha trộn với sự rực rỡ của màu đỏ tạo ra màu tím Huế.
Để làm giảm bớt sự mạnh mẽ, người ta pha thêm chút màu đen để tạo ra màu tím thẫm.
Màu tím Huế nếu đặt trên nền đen sẽ tạo ra sự sâu lắng, trên nền vàng sẽ tạo ra sự rực rỡ.
Chẳng khác nào quả mận chín tắm trong nắng vàng của mùa hè.
Nếu đặt trên nền vàng cam sẽ tạo ra một nét đẹp vương giả.

20/ Lôi cuốn MAGICAL

Màu tím có sức mạnh lôi cuốn riêng của nó.
Không biết người ta phải tốn bao nhiêu công sức để làm thơ ca ngợi màu áo tím.
Màu tím và màu vàng luôn quyện với nhau, cùng tô điểm để làm đẹp hơn.
Nếu bất chợt thấy một tà áo dài tím bước đi trên thảm lá vàng thì chắc đó là một ý thơ hữu tình.
Tuy nhiên khi phối màu tím với màu lục nhạt hoặc màu vàng cam sẽ tạo ra hiệu ứng chói và khó chịu.

21/ Nhớ nhung NOSTALGIC

Vẫn là tím nhưng là màu tím nhạt.
Một lá thư bằng màu tím nhạt chắc chắn muốn nói lên sự nhớ nhung.
Màu tím luôn là màu lãng mạn của thơ ca.
Ví dụ:
Chiều tím, chiều nhớ thương ai ? Còn thương nhớ hoài…(Đan Thọ - Đinh Hùng)
Màu tím sẽ rực rỡ hơn với màu vàng và say đắm; nồng nhiệt hơn với màu hồng.
Có lẽ vậy mà trong bài Chiều Tím, tác giả đã phối màu rất tuyệt:
Nét hoa mơ vàng và em với chàng kề vai áo phấn hương…

22/ Mạnh mẽ ENERGETIC

Để tạo ra sự mạnh mẽ người ta thường dùng màu đỏ tím hay màu cánh sen đậm.
Đỏ tím hay cánh sen trong sắc tươi thắm sẽ tạo ra một sức sống mãnh liệt.
Có thể dùng sự chỏi màu của màu cánh sen, màu vàng và màu xanh lá cây để tạo ra cảm giác chuyển động nhưng cũng phải có giới hạn trong cách phối màu này.

23/ Êm dịu SUBDUED

Không như sự mãnh liệt của màu hoa cà, màu cánh sen, khi phối màu tạo sự êm dịu cần một chút tương phản.
Màu tím hoa cà chen lẫn trong màu cánh sen, màu xám và màu trắng sẽ tạo ra một khung cảnh êm dịu.
Ngoài ra có thể tô điểm thêm màu xanh lá mạ hoặc tăng sự tương phản bằng cách thêm màu đen làm nền.
Những sắc màu trên đều được tự nhiên phối màu sẵn qua những cảnh hoàng hôn, gió núi…

24/ Nghề nghiệp PROFESSIONAL

Màu sắc trong công sở được chú ý đặc biệt.
Thời trang công sở thường ở màu xám, thiên về sậm đen.
Bởi vì những màu này là màu trung tính, không làm mất đi nét riêng của mỗi người.
Nếu phối màu, lấy màu xám làm nền và màu đỏ, đỏ cam hay nâu làm màu tô điểm thì thật đẹp.
Màu sắc trung tính tạo nên sự tự tin trong công việc, một điều rất cần thiết cho những nhà doanh nghiệp và những người thường xuyên có nhu cầu giao tiếp.